HOME > Ταξίδια > Ελλάδα > Ο Πλάτανος της κυρά Λένης στο Λασήθι

Ο Πλάτανος της κυρά Λένης στο Λασήθι

Οι φετινές μου διακοπές στην Κρήτη ήταν βορειοανατολικές. Μια εβδομάδα στον Άγιο Νικόλαο, χωρίς αυτοκίνητο. Όσο κι αν ήθελα να ηρεμήσω, μου έλειψε η δυνατότητα να ανεβαίνω στα βουνά όταν νύχτωνε.

Η Κρήτη μου, ζωντανεύει για μένα όταν ανηφορίζω, βγαίνω έξω από τις πόλεις κι αρχίζω να μυρίζω ρίγανη και θυμάρι. Όταν σιωπούν οι θόρυβοι κι ακούω τους ήχους της εξοχής. Όταν δειπνώ με την ψύχρα του βουνίσιου αέρα να ισορροπεί τη θέρμη της ρακής. Όταν σβήνω τα φώτα του αυτοκινήτου και μένω μαγεμένη στο σκοτάδι να κοιτάζω τ’αστέρια.

Φέτος, τα δείπνα μας ήταν ολα παράλια, με εξαίρεση ένα. Όμορφο βράδυ, με όμορφους ανθρώπους, εξαιρετικό φαγητό, λύρα και χορό, στο βουνό. Στο Βραχάσι, δίπλα στον Αη Γιώργη τον Σεληνάρη. Παραμονή του Αγίου Παντελεήμονα, με κρητικό γλέντι στο σχολείο του χωριού. Οι φίλοι μας, με αυτοκίνητο και καλές γνωριμίες, μας πήγαν στον Πλάτανο της κυρα Λένης. Ευχαρίστησα από την καρδιά μου, γιατί χάρηκα πολύ εκείνη τη βραδιά.

Ο Πλάτανος της κυρά Λένης είναι ένα από τα κρυμμένα μυστικά του Λασιθίου, που απλώνει τη φήμη του από στόμα σε στόμα και από δημοσιεύματα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Πολλοί διάσημοι έχουν γευτεί την κρητική κουζίνα στα τραπέζια του και έχει πάρει διάκριση στα βραβεία Gourmet της Ελευθεροτυπίας.

Η ταβέρνα βρίσκεται πιο ψηλά από την πλατεία του χωριού. Ανηφορίζοντας ένα πλακόστρωτο δρομάκι, φτάνεις στο ξέφωτο με την κληματαριά και τα σκεπαστά τραπέζια από τη μια και τον πλάτανο με τα ανοικτά τραπέζια από την άλλη. Αν έχει δροσιά ή ζέστη, διαλέγεις ανάλογα το τραπέζι σου.

Ο Γιώργης, ο γιος της, έφτασε με τη ρακή για το καλωσόρισμα και η κυρά Λένη ήρθε για να μας πει ποια φαγάκια μαγείρεψε στις κατσαρόλες της εκείνη την ημέρα. Νομίζω πως τα πήραμε όλα και δώσαμε πίσω άδεια πιάτα, καλοσκουπισμένα από τις σάλτσες τους.

Ο Πλάτανος της κυρα Λένης

Χοχλιούς μπουμπουριστούς

Τα σαλιγκάρια είναι λατρεμένο φαγητό στην Κρήτη, με το ίδιο πάθος που τα λατρεύουν οι Γάλλοι. Οι μπουμπουριστοί είναι φτιαγμένοι στο τηγάνι σε μέτρια φωτιά, με μπόλικο ελαιόλαδο, αρωματισμένοι με αρισμαρί (δενδρολίβανο) και σβησμένοι με κόκκινο ξύδι και μια γενναία τσιμπιά αλάτι. Έτσι η πρώτη απόλαυση αυτού του μεζέ βρίσκεται στο ρούφηγμα του κελύφους και μετά στο πεντανόστιμο μεζεδάκι.


Ανθούς γεμιστούς και ξύγαλο Σητείας

Αυτός ο συνδυασμός δεν ξεπερνιέται. Το ξύγαλο δίνει την δροσιά και την αψάδα που χρειάζεται ο γεμιστός με ρύζι και ματσικά, αρσενικός ανθός του κολοκυθιού. Το ξύγαλο έχει τη δική του αργή διαδικασία διαχωρισμού από το γάλα αιγοπροβάτων και διαφέρει σε υγρασία, λιπαρά, αλμύρα και οξύτητα από τα άλλα κρεμώδη τυριά της Κρήτης (πυχτόγαλο Χανίων) και της υπόλοιπης Ελλάδας (γαλοτύρι, κατίκι, κοπανιστή, ανεβατό). Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για την παρασκευή και τη διαφοροποίησή του δείτε την αίτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανακύρηξή του Ξύγαλου Σητείας ως προϊόντος Περιορισμένης Ονομασίας Προέλευσης.


Σοφεγάδα

Το κρητικό τουρλού είναι αυτό το πιάτο, με όσα λαχανικά και μυρωδικά έχει το μποστάνι. Με κολοκυθάκια, πατάτες, μελιτζάνες, βλίτα, φασολάκια, ανθούς, με τομάτα ή χωρίς, με χοχλιούς ή χωρίς. Η γλύκα του πιάτου κρύβεται στη σάλτσα του και οι χοχλιοί πεντανόστιμοι με τα λαχανικά.


Μυζηθροπιτάκια και χορτοκαλίτσουνα με καλοκαιρινά χόρτα

Το σπιτικό φύλλο με τη ρακή γίνεται τριφτό και αποκτά φουσκαλίτσες όταν τηγανίζεται. Αυτά τα πιτάκια υπάρχουν σε κάθε κρητικό καταψύκτη και μέσα σε λίγη ώρα είναι έτοιμα να συνοδέψουν τη ρακή σε καλωσόρισμα.


Κουνέλι κοκκινιστό

Το κουνέλι το αγαπούν πολύ στην Κρήτη και το μαγειρεύουν εξαιρετικά. Εδώ το φάγαμε με δεμένη κόκκινη σάλτσα τομάτας και τηγανητές πατατούλες.


Κοτόπουλο με μπάμιες

Τρυφερό κοτόπουλο, ολόκληρες μπάμιες, σε μια γλυκειά σάλτσα λαδιού με κομμάτια ψημένης τομάτας. Οι μπάμιες μαριναρινάρονται σε αγουρίδα (χυμό άγουρων σταφυλιών) αντί για ξύδι ή λεμόνι.


Μοσχάρι στιφάδο

Με κομμένα κρεμμύδια, που συνηθίζεται πολύ στην Κρήτη και δίνουν περισσότερη γλύκα στο φαγητό. Όμως δεν ήταν κοκκινιστό. Ήταν σαν ψητό κατσαρόλας με καφέ σάλτσα που μοσχοβόλαγε κύμινο. Το κύμινο στην Κρήτη είναι αγαπημένο μπαχαρικό. Οι Άραβες άφησαν καλή κληρονομιά στην κουζίνα της Κρήτης.


Μυζηθρόπιτες

Στο κλείσιμο ήρθαν τα αγαπημένα σε όλους μυζηθροπιτάκια με μέλι, αυτή τη φορά σαν μικρά πιτάκια ατομικά, κομμένα με δαντελωτό κουπ πατ.

Στην Κρήτη, τις μυζηθρόπιτες με το μέλι θα τις δοκιμάσετε με πολλές μορφές:

  • Σφακιανόπιτες: πολύ λεπτές, σαν γεμιστές κρέπες, ψημένες και όχι τηγανισμένες στο τηγάνι
  • Σαρικόπιτες: γεμιστές πίτες, στριφτές όπως τα σαρίκια
  • Μυζηθρόπιτες: πιο παχειές και χορταστικές από τις σφακιανόπιτες, τηγανισμένες σε λάδι. Μεγάλες στρογγυλές ή μικρά πιτάκια της μπουκιάς
  • Νεράτες μυζηθρόπιτες: πίτες φτιαγμένες με πηχτό χυλό και τηγανισμένες σε λάδι, τραγανές απέξω και τρυφερές μέσα
  • Αγνόπιτες: παχειές φουσκωτές πίτες με μαγιά στη ζύμη, συνήθως
  • Μαλεβιζιώτικα μυζηθροπιτάκια : μπαλάκια μυζήθρας βουτηγμένα σε κουρκούτι και τηγανισμένα σε μπόλικο λάδι

 

platanos-kira-Lenis-02

Με την κυρά Λένη ανακαλύψαμε στο τέλος της βραδιάς πως έχουμε γεννηθεί ίδιες μέρες. 15 Μαρτίου εκείνη, 16 Μαρτίου εγώ. Τον Οκτώβρη του 1992 εκείνη άνοιξε την ταβέρνα της κι εγώ γέννησα το γιο μου.

Ο Γιώργης μας πήγε στο κρητικό γλέντι, που οργάνωσε ο πολιτιστικός σύλλογος στο σχολείο του χωριού και τραγουδούσε ο Τριαντάφυλλος Στεφανάκης με το συγκρότημά του. Εκεί δεν είχε ρακή αλλά κρασί και συνεχίσαμε να πίνουμε με απίστευτη ευκολία, παρέα με παγωμένο καρπούζι και πεπόνι.

Η λύρα του Τριαντάφυλλου και οι στίχοι των τραγουδιών του χάραζαν δρόμο στην καρδιά και χαμόγελο στα χείλη. Η ζωή είναι ο έρωτας για την Ανατολική Κρήτη. Οι κοπέλες που σηκώθηκαν και σύραν το χορό, συρτό χανιώτικο όσο είμαστε εκεί, δεν πάταγαν στη γη αλλά πέταγαν όταν η λύρα και το λαούτο έβγαλαν φτερά και τίναξαν νότες και ψυχές στον αέρα.

Όσο κι αν οι κανόνες έχουν εξαιρέσεις, για μένα, η δυτική Κρήτη μιλά με το Θεό και η ανατολική Κρήτη μιλά με τον άνθρωπο.

Στα δυτικά οι ματιές καρφώνουν, ψάχνουν, εξερευνούν, κοιτούν τον ουρανό, βγάζουν απο την ψυχή βαθειά πονήματα και ερωτήματα. Τραγουδούν τραγούδια της τάβλας και της στράτας, αργόσυρτα, βαθυίσκιωτα.

Στα ανατολικά οι ματιές φεγγοβολούν, παίζουν, αναζητούν, κοιτούν τη γη, βγάζουν από τη ψυχή γλυκά λόγια αγάπης και έρωτα. Κάνουν καντάδες βραδυνές σαν τον Ερωτόκριτο. Παίζουν τη λύρα γρήγορα σε συρτούς και σε σούστες.

Μη μου θυμώνετε κρητικοί μου φίλοι. Αγαπώ την Κρήτη των Θεών και των ανθρώπων, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της.

Με το καλό, να ανταμώσουμε ξανά του χρόνου.

platanos-kira-Lenis-01

Leave a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

*