Name: Ανθάκια κι αμπελόφυλλα γεμιστά - τα κρητικά ντολμαδάκια
Prep time: 50 min
Cook time: 30 min
Total time: 1 h 20 min
Ingredients: 1/2 κιλό ρύζι καρολίνα (αν σας αρέσει σπυρωτό) ή γλασέ (αν σας αρέσει μαλακό); 2 μεγάλες τομάτες, ξεφλουδισμένες και χωρίς σπόρους, σε μικρά κομματάκια; 1/2 κούπα λάδι ελιάς; 2 μεγάλα κρεμμύδια, κομμένα σε μικρά κυβάκια; 1 κούπα φρέσκο δυόσμο ψιλοκομμένο; 1 κούπα φρέσκο μάραθο ψιλοκομμένο; 1/2 κούπα μαϊντανό ψιλοκομμένο; αλάτι; πιπέρι

Jump to Recipe Print

Τα ανθάκια, οι αθοί, οι αθουλένιοι, δηλαδή οι κολοκυθοανθοί είναι αγαπημένο καλοκαιρινό φαγητό της Κρήτης, συνήθως γεμιστοί με ρύζι, μαγειρεμένοι παρέα με ντολμαδάκια αμπελόφυλλα. Εκτός από ρύζι, γεμίζονται και με πληγούρι ή κιμά.

Η γέμιση που σας δίνω είναι πολύ αρωματική και δροσερή, με φρέσκο δυόσμο και μάραθο. Η τομάτα, σε κομματάκια, κάνει μεγάλη διαφορά και στη γεύση και την όψη. Συνήθως δεν υπάρχουν αρκετά ανθάκια για να γεμίσει η κατσαρόλα και συμπληρώνεται με ντολμαδάκια από αμπελόφυλλα.

Ο παραδοσιακός τους συνοδός είναι το ξύγαλο στα ανατολικά της Κρήτης και το πυχτόγαλο στα δυτικά. ‘Όμως όλα τα μαλακά λευκά τυριά συνοδεύουν τέλεια τους ανθούς.

Τα αμπελόφυλλα

Η φετινή σοδειά των αμπελόφυλλων έχει μαζευτεί και έχει μπει σε βαζάκια με άλμη ή σε πλαστικά μπουκάλια ή στον καταψύκτη. Τα τρυφερά μαγιάτικα φύλλα του αμπελιού, της ποικιλίας σουλτανίνας συνήθως αλλά και ντεμπίνας στην Ήπειρο, έχουν πάρει τη θέση τους για τα ντολμαδάκια που θα μαγειρέψουμε όλη τη χρονιά.

Οι κολοκυθοανθοί – θηλυκοί και αρσενικοί

Οι ανθοί των κολοκυθιών εμφανίζονται στους πάγκους της λαϊκής και των σούπερ μάρκετ από τον Μαϊο μέχρι τον Οκτώβριο περίπου. Τα θηλυκά λουλουδάκια έχουν γονιμοποιηθεί και έχουν δώσει καρπό, το κολοκυθάκι πάνω στο οποίο κυκλοφορούν. Μέσα στο λουλούδι, υπάρχει ένα στήμονας, ο οποίος πρέπει να αφαιρεθεί πριν το μαγείρεμα γιατί πικρίζει.

Υπάρχουν, όμως και αρσενικά λουλούδια κολοκυθιάς, τα οποία αρχικά χρησιμοποιούνται για να γονιμοποιηθούν τα θηλυκά λουλούδια στο μποστάνι και έτσι να γεννηθούν τα κολοκυθάκια. Αυτά δεν είναι κολλημένα πάνω σε κολοκύθια αλλά έχουν μακρύ βλαστό, σαν κανονικά λουλούδια. Αφού -με τη βοήθεια των μελισσών- ολοκληρωθεί η αποστολή τους, χρησιμοποιούνται για γεμιστά. Ο στήμονας που περιέχουν τα αρσενικά λουλούδια δεν χρειάζεται να αφαιρεθεί -λένε οι παλιές νοικοκυρές- τρώγεται.

Τα αρσενικά λουλούδια – είναι πιο μεγάλα από τα θηλυκά – πωλούνται μόνο στη λαϊκή, εννοώ πως δεν φτάνουν στο σούπερ μάρκετ. Θα τα βρείτε μόνο τις πρωϊνές ώρες γιατί έρχονται λίγα και πωλούνται γρήγορα (2 € οι 20 ανθοί).

Πως διατηρούμε τους ανθούς

Τους κολοκυθοανθούς τους μαζεύουν νωρίς το πρωϊ, όταν είναι ακόμα ανοικτοί από την πρωϊνή δροσιά. Με τη ζέστη κλείνουν τα φύλλα τους και θέλουν προσεκτικό χειρισμό για να αφαιρέσεις τον στήμονα, να τα πλύνεις και να τα γεμίσεις, χωρίς να τα καταστρέψεις. Μερικές φορές κλείνοντας ο ανθός, φυλακίζει μέσα του τη μελισσούλα που μεταφέρει τη γύρη. Με προσοχή, λοιπόν, το καθάρισμα.

Μην νομίζετε, επειδή σας τους περιγράφω έτσι ευαίσθητους, πως δεν μπορούν να ταξιδέψουν από μποστάνια φιλικά, στην κουζίνα σας. Δείτε πως τα συσκευάζουν στη φωτογραφία! Το ένα χωνάκι μέσα στο άλλο, σαν πυργάκια. Μέσα σε τάπερ, σκεπασμένα με άλλα λαχανικά που τους δίνουν υγρασία (σέσκουλα, βλίτα, κολοκυθοκορφάδες) έφτασαν 2μέρες μετά από τη συγκομιδή στα χέρια μου και ήταν όπως τα βλέπετε.

Άλλο οι κολοκυθοανθοί, άλλο οι κολοκυθοκορφάδες Κλικ για tweet