Εκτιμώμενος χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά

Η τραχανόπιτα με αυτήν την συνταγή είναι παράδειγμα σύνεσης και οικονομίας. Δεν έχει αυγά, ούτε έξτρα γάλα για να νοστιμίσει ο τραχανάς.
“Αφού έχει γάλα μέσα του ο τραχανάς, γιατί να βάλω κι άλλο;” λέει αποστομωτικά η Ελένη Καραγιάννη, μια από τις γυναίκες που μαγείρεψαν τα παραδοσιακά φαγητά του τόπου τους, στην έρευνα που έκανα τον Ιούνιο 2022, στην Αγία Παρασκευή Κεράσοβο στην Κόνιτσα.

Η αφοπλιστική απλότητα της οικιακής οικονομίας

Χαμογελώ με σεβασμό όταν συναντώ την αφοπλιστική απλότητα της οικιακής οικονομίας. Διαβάζοντας τις συνταγές, όσο ζω, κατανοώ την κρυφή δύναμή τους να σε οδηγούν σε κατανάλωση, όχι μόνο υλικών αλλά και ποσότητας φαγητού. Η γεύση είναι επίκτητη, συνηθίζεις στα φαγητά που έχεις διαθέσιμα ή αυτά με τα οποία εξοικειώνεσαι ή αυτά που γίνονται της μόδας.
Στις πόλεις, αυτό το παιχνίδι των γεύσεων κινεί μια τεράστια οικονομία. Κι εσύ μπορείς να αφεθείς στο παιχνίδι, ξοδεύοντας και καταναλώνοντας χωρίς σκέψη. Εναλλακτικά, μπορείς να γίνεις συνειδητός και να κατανοήσεις πως οι συνέπειες της κατανάλωσης επηρεάζουν την τσέπη και το σώμα.
Στα χωριά – όπου κάθε νοικοκυριό προσπαθεί να δημιουργήσει μια μορφή αυτονομίας ή ανταλλακτικής οικονομίας ή αξιοποίησης της αφθονίας των υλικών της εποχής – η συνειδητή κατανάλωση υλικών είναι φυσική συνέπεια του τρόπου ζωής τους.

Διαφορετικός τραχανάς, διαφορετική τραχανόπιτα

Η τραχανόπιτα της Ελένης Καραγιάννη

Παρατηρείστε την τραχανόπιτα. Πιο σπυρωτός τραχανάς δίνει πιο σπυρωτή πίτα.

Τραχανάς από την Ελένη Καραγιάννη

Πιο σπυρωτός γίνεται ο τραχανάς όταν είναι πιο χοντροαλεσμένο το σιτάρι ή όταν έχει λιγότερο αλεύρι στο ζύμωμα

Η τραχανόπιτα της Ελένης Σιάφη Κουκούμη

Αυτή η πίτα είναι πιο ζυμαρένια, με μεγαλύτερη συνοχή. Παρατηρείστε τον τραχανά με τον οποίο έχει φτιαχθεί.

Τραχανάς από την Ελένη Σιάφη Κουκούμη

Ψιλοαλεσμένο στάρι και περισσότερο αλεύρι δίνει άλλο αποτέλεσμα. Οι μικρές διαφορές έχουν μεγάλη σημασία.

Τραχανόπιτα ζήτησαν όσοι έτρεξαν στο μαραθώνιο Σμόλικας Trail Run, Σεπτέμβριος 2022!

Σμόλικας TRAIL RUN 2022: 23 χιλιόμετρα Κεράσοβο- Δρακόλιμνη, με 1750μ υψομετρική

Smolikas Race

Απλά υλικά, σωστή τεχνική, εξαιρετική γεύση

Αυτή η τραχανόπιτα θέλει τραχανά με σπασμένο στάρι, ο οποίος γίνεται πρώτα χυλος στην κατσαρόλα και μετά ψήνεται στο φούρνο. Ο τραχανάς που φτιάχνουν στο Κεράσοβο είναι ζυμωτός, με γάλα και σπασμένο στάρι (βάζουν και λίγο αλεύρι για να ενωθεί η ζύμη).
Νοστιμίζει με κολοκύθι, που σωτάρεται τριμμένο στην κατσαρόλα, πριν ρίξουμε τον τραχανά και νερό για να βράσει. Νοστιμίζει με τυρί φέτα, που απλώνεται πάνω στον χυλό, στο ταψί, πριν μπει στο φούρνο. Νοστιμίζει με φέτες λουκάνικου με πράσο, που απλώνονται στην πίτα στα μισά του ψησίματος και ποτίζουν με τη γεύση τους την τραχανόπιτα.
Ναι. Αυτή η τραχανόπιτα γίνεται νόστιμη, χωρίς αυγά και γάλα. Με κολοκύθι και τυρί φέτα. Η δική μου ήταν χωρίς λουκάνικα και ήταν και σκέτη νόστιμη.

Την πήρα στα χέρια και πήγα στο κηπάρι, να κόψω τσιμπητά φρέσκα φύλλα κρεμμυδιού και να χαρώ τη δύναμη του ζωντανού φαγητού να θρέφει την ψυχή μου.

Τραχανόπιτα με φρέσκα κρεμμυδόφυλλα για δεκατιανό

Το κολοκύθι μπορεί να είναι κάθε ποικιλίας, πράσινο, κίτρινο ή κόκκινη κολοκύθα.
Το σωτάρισμα μπορεί να γίνει σε ελαιόλαδο, όμως μια κουταλιά βούτυρο γάλακτος (κλαριφιέ) κάνει διαφορά.
Τα παλαιότερα χρόνια άπλωναν τσιγαρίδες πάνω στην τραχανόπιτα, τώρα βάζουν φέτες λουκάνικου.

Η κουζίνα του Κεράσοβου φανερώνει τη μαστοριά της

Αυστηρά λεπτή πρέπει να γίνει η τραχανόπιτα και καλοψημένη, όπως ακριβώς η Ζυμαρόπιτα στην περιοχή της Ηπείρου. Στο Κεράσοβο η Ζυμαρόπιτα λέγεται Κουρκουτόπιτα και τώρα το φθινόπωρο γίνεται με τα χόρτα της πίτας μέσα στο χυλό.

Αλευρόπιτα ή Λιβρόπιτα λένε εδώ δύο πολύ ξεχωριστές πίτες και τις ξεχωρίζουν σαν Γινωμένη και σαν Αγίνωτη ή Πίτα με όψεις!

Τις ετοίμασαν όλες τα κορίτσια του χωριού και εγώ τις κατέγραψα. Η αγίνωτη αλευρόπιτα ήταν ο οδηγός μου για να φτάσω στο Κεράσοβο και την αναζητούσα, όταν πρωτοάκουσα γι’αυτήν το 2018 σε μια παρέα στη Φρόντζου Πολιτεία, στα Ιωάννινα. Μου μιλούσαν για Αναπιασμένη Κασιόπιτα και Αγίνωτη Κασιόπιτα, που έκανε μια μαμά Αθηνά στην Κόνιτσα. Στην Αθηνά δεν μπόρεσα να πάω, όμως μιλώντας δημόσια για την αναζήτηση μου, ο Γιώργος Σιάφης μου μίλησε για το χωριό του και την πίτα που κάνει η θεία του, Γιαννούλα, στη γάστρα στο τζάκι.
Έτσι έφτασα στο Κεράσοβο, αφού επιζήσαμε από τον κορωνοϊό και τις καραντίνες. Αποφάσισα πως η ζωή είναι πολύ μικρή για αναβολές και ξεκίνησα την εθνολογική έρευνα “Αναζητώντας τη γεύση του Τόπου”, με πρώτο σταθμό την Κέρκυρα και δεύτερο το Κεράσοβο.

Και οι δύο τόποι απέδειξαν άμεσα αυτό που πίστευα πως συμβαίνει. Υπάρχει πλούτος γαστρονομίας που δεν έχει καταγραφεί και είναι ακόμα διαθέσιμος στις εστίες, στα χέρια της Ελληνίδας οικοδέσποινας. Εκείνη μεταφέρει τη γνώση και τη μνήμη και όσο είναι ζωντανή προσπαθεί να την παραδώσει, στην οικογένειά της και σε όποιον ενδιαφέρεται.