Η σφακιανόπιτα ή σφακιανή πίτα είναι γέννημα της Χώρας των Σφακίων και διάσημη σε όλη την Κρήτη. Παραλλαγές της, η νεράτη μυζηθρόπιτα της νοτιο-ανατολικής Κρήτης και η αγνόπιτα ή αγνιόπιτα στο Ψηλορείτη και τη Σητεία.
Μόλις γύρισα από την Κρήτη, με μια μικρή σε διάρκεια αλλά βαθιά, μέχρι την ψυχή μου, ανάσα του νησιού. Τέσσερις μέρες στα πιο ενεργειακά σημεία, με υπέροχους ανθρώπους, που άνοιξαν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους και με φιλοξένησαν.
Ο γαστρονομικός οδηγός της Κρήτης γράφεται συνεχώς στο Greek Gastronomy Guide
Οι δύο πρώτες ημέρες ήταν στο 1ο Συμπόσιο Ελληνικής Γαστονομίας, που έγινε στα Καράνου των Χανίων, στα ριζά των Λευκών Oρέων. Οι δύο επόμενες, μέσα στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, στο ενεργειακό Veneto, με μια εκδρομή στο μαγικό τοπίο της χώρας των Σφακίων.
Τα φαγητά που έφαγα, ξύπνησαν πάλι τη λαχτάρα μου να προλάβω, να καταλάβω, να μάθω, να γράψω. Δύο χρόνια τώρα ετοιμάζω ένα άρθρο για την τυροκόμηση των τυριών της Κρήτης. Νομίζω πως ήρθε η ώρα να γράψω κι άλλον ένα χάρτη (θυμάστε το χάρτη συντήρησης της τομάτας;).
Οι πίτες τηγανιού της Κρήτης
Σφακιανόπιτα
Η σφακιανόπιτα είναι λεπτή πίτα, μαλακή σαν κρέπα, γεμιστή με ανάλατο λευκό τυρί. Συνήθως πηχτόγαλο, αλλά βάζουν ξυνομυζήθρα ή φρέσκο ανθότυρο (στο νομό Χανιών λέγεται μυζήθρα) ή μισό-μισό. Ανοίγεται σε λεπτή πίτα πάνω σε ξύλο. Ψήνεται χωρίς καθόλου λάδι στο τηγάνι, σε μέτρια φωτιά, γυρίζοντας πολύ συχνά. Παλιότερα τις έψηναν πάνω σε καυτές πέτρες ή στο σάτσι, ένα πήλινο ή μεταλλικό ταψί, πάνω στη πυροστιά του τζακιού.
Νεράτη μυζηθρόπιτα
Η νεράτη μυζηθρόπιτα ανοίγεται μέσα στο τηγάνι. Είναι γοητευτική η τεχνική και μαστόρισσα η μαγείρισσα. Κόβει με βρεγμένα χέρια κομμάτι από τη μαλακή υγρή ζύμη, γεμίζει με τυρί, κλείνει σε μπαλάκι και το ανοίγει μέσα στο τηγάνι -ενώ ψήνεται η κάτω πλευρά- με τη βρεγμένη μπουνιά της. Ψήνεται σε τηγάνι με λίγο λάδι (για να μπορεί να απλώσει η πίτα και να μην ξεχειλίσει πάνω της το καυτό λάδι όταν την ανοίγει η μαγείρισσα). Δεν είναι τόσο λεπτή όσο η σφακιανόπιτα και η κρούστα της είναι πιο τραγανή, γιατί ψήνεται η υγρή ζύμη στο λίγο λάδι.
Αγνόπιτα
Η αγνόπιτα γίνεται όπως και η σφακιανόπιτα, μόνο που δεν ανοίγει σε τόσο λεπτή πίτα αλλά γίνεται πιο μικρή σε διάμετρο και πιο φουσκωτή. Στη ζύμη βάζουν αλεύρι με baking powder ή μαγιά, για να φουσκώσει. Ψήνεται σε τηγάνι με περισσότερο λάδι, για να μπορέσει να ψηθεί το χοντρό φύλλο. Γίνονται αφράτα πιτάκια, γεμισμένα με τυρί.
Νοιώθετε έτοιμες να μάθετε να φτιάχνετε την πιο διάσημη κρητική παραδοσιακή σφακιανή πίτα; Δοκιμάστε, μην διστάζετε!
Οι κρητικές μαγείρισσες έχουν πάντα απόθεμα στον καταψύκτη τους, μια ντάνα σφακιανές πίτες για τους καλεσμένους. Η σφακιανόπιτα της φωτογραφίας είναι από Σφακιανή κρητικιά στον Καλλικράτη.
Αν θέλετε να δοκιμαστείτε στα πιο εύκολα, δοκιμάστε τα Κρητικά χορτοκαλίτσουνα – πιτούλες τηγανιού, με καλοκαιρινή ή χειμωνιάτικη γέμιση.
© header photo by: Γεώργιος Δέτσης
Σφακιανόπιτα ή σφακιανή πίτα κρητική
Course: Γλυκές πίτες4
servings30
minutes40
minutes1
hour10
minutesKeep the screen of your device on
Υλικά
- Για 10 πίτες με ζυμαράκι των 80γρ η καθεμιά
500γρ αλεύρι
1 κούπα νερό χλιαρό (ίσως και λίγο παραπάνω)
3 κουταλιές σούπας λάδι
1 κουταλιά γλυκού αλάτι
500γρ φρέσκος ανθότυρος
Μέθοδος
- Ετοιμάστε τη ζύμη
Ζυμώστε στο μίξερ τη ζύμη ενώνοντας το αλεύρι, το νερό, το λάδι και το αλάτι μέχρι να γίνει μια λεία, απόλυτα ομοιογενής, ζεστή και μαλακιά ζύμη. Θέλει τουλάχιστον 5λεπτά ζύμωμα με καλό μίξερ. Αφήστε την να ηρεμήσει για 1 ώρα.
Κάποιες συνταγές βάζουν αυγό για να γίνει πιο μαλακή και εύκολη στο άνοιγμα ζύμη και κάποιες βάζουν ένα σφηνάκι ρακή για να γίνει πιο τριφτό. Αν το αποφασίσετε, αφαιρέστε έως 1/2 κούπα νερό. - Ετοιμάστε τον ανθότυρο
Όταν αγοράσετε τον ανθότυρο, ξετυλίξτε τον και ακουμπήστε τον σε πετσέτα βαμβακερή μέσα σε πιατέλα, για να ρουφάει τα υγρά του και βάλτε τον στο ψυγείο μέχρι να έρθει η ώρα να μαγειρέψετε. Μέγιστο 3 ώρες. Βγάλτε τον και περάστε τον από σίτα – εγώ χρησιμοποίησα το κόσκινο του αλευριού.
Έτσι σπάνε όλα τα κομπάκια και γίνεται ομοιογενής. Μοιράστε σε 10 ίσα μπαλάκια (με το μάτι ή τη ζυγαριά).
Σκεπάστε με μεμβράνη για να μην στεγνώσουν. - Ετοιμάστε τις πίτες
Μοιράστε τη ζύμη σε ίσα κομμάτια και απλώστε με το χέρι σας κάθε κομμάτι.
Ακουμπήστε ένα μπαλάκι τυριού πάνω στο ζυμάρι και αρχίστε να τραβάτε προσεκτικά τη ζύμη για να το σκεπάσετε. Το τράβηγμα να το κάνετε από τη βάση του ζυμαριού, ώστε να ανοίγει το φύλλο από το κέντρο του και όχι να το τσιμπάτε από την άκρη.
Όταν κλείσει το πουγκάκι, πιέστε το ελαφρά να πλατύνει και αφήστε το στην άκρη. Σκεπάστε το με μια μεμβράνη για να μην στεγνώσει.
Συνεχίστε με τα υπόλοιπα πουγκάκια. Όταν τελειώσετε με το τελευταίο, ξαναπιάστε το πρώτο που έχετε κάνει. - Ανοίξτε τις πίτες
Οι οδηγίες ανοίγματος που θα δώσω δεν ισχύουν για τις έμπειρες μαγείρισσες. Όμως η κόρη μου είναι μικρή, μόλις 20 χρονών κι όταν θελήσει να προσπαθήσει θέλω να της έχω δείξει τον πιο εύκολο και σίγουρο δρόμο.
Αλευρώστε ένα αντικολλητικό χαρτί. Ακουμπήστε το πουγκάκι που έχετε ελαφρά πλατύνει με τα χέρια σας. Πασπαλίστε με λίγο αλεύρι. Σκεπάστε με άλλο ένα αντικολλητικό χαρτί.
Πιέστε με τον πλάστη, ελαφρά και σταθερά, προς μια κατεύθυνση. Θα δουλεύετε σε σχήμα σταυρού για να βγει στρογγυλό το σχήμα. Η πίτα απλώνει εύκολα και ανοίγει.
Εναλλακτικά, δοκιμάστε αυτό: αφού σκεπάσετε πάνω και κάτω την πίτα με το ελαφρά αλευρωμένο αντικολλητικό χαρτί, πάρτε ένα τηγάνι ή μια διάφανη επίπεδη επιφάνεια (για να βλέπετε) και πιέστε ομοιόμορφα την πίτα. Μετά θα είναι πιο εύκολο να ολοκληρώσετε το άνοιγμα με τον πλάστη.
Οι πίτες μπορούν να καταψυχθούν σε ντάνες, με αντικολλητικό χαρτί ανάμεσα τους. - Τηγανίστε όσες χρειάζεστε
Ζεσταίνετε ένα αντικολλητικό τηγάνι σε μέτρια φωτιά, περνάτε με χαρτοπετσέτα λίγο λάδι και ακουμπάτε την πίτα.
Αφήνετε να ψηθεί τόσο όσο να αρχίσει να κουνιέται στο τηγάνι. Γυρνάτε από την άλλη πλευρά.
Θέλει μέτρια φωτιά και πολλά γυρίσματα. - Σερβίρετε
Για μένα σερβίρονται αποκλειστικά με σφακιανό μέλι, δηλαδή από θυμάρι και ερείκι.
Μέλι σκούρο, βαρύ και δυνατό στη γεύση.
Φυσικά και με παγωμένη ρακή!
Η γαστρονομία είναι πολιτιστική κληρονομιά
Tag @tastefull.gr on Instagram and hashtag it #γαστρονομία
Σας αρέσει αυτή η συνταγή; Μοιραστείτε την!
Follow us @tastefullgr on Pinterest
Αναζητούμε και καταγράφουμε τη γεύση του Τόπου
Follow us on Facebook